Pas nośny Kar.98k – Haltestück

Haltestück – czyli zapięcia pasa nośnego, blokujące jego koniec przewleczony przez otwór znajdujący się w kolbie. Współcześnie w Polsce nazywany: żabką, knopikiem, lub zapięciem.

Chciałbym pokazać oryginalne Haltestück'i oraz przybliżyć ich budowę oraz zastawić z produktem powojennym jugosłowiańskim i współczesną repliką.

Niżej widzimy oryginalne egzemplarze i wykopkowe wnętrze pozbawione skórzanego obszycia.
Jak widać rdzeń stanowi odpowiednio ukształtowana stalowa płytka z blachy stalowej o grubości prawie 2 mm co zapewnia jej sztywność. W płytce został wycięty prostokątny otwór o lekko zaokrąglonych narożnikach, o wymiarach ok. 25 x 8 mm, pozwalający na przewleczenie pasa oraz otwór, w którym zanitowany został knopik służący do blokowania na nim pasa. Knopik przypomina kształtem te stosowane w ładownicach do MP. Knopiki wykonywano ze stali oraz mosiądzu.
Metalowy sztywnik był obszywany skórą. Stosowano co najmniej dwa rodzaje otworów na knopik w skórze: duży oraz mniejszy z nacięciem. Szlufki mogły posiadać przetłoczenia na brzegach lub były ich pozbawione. Skóra gładka w naturalnym kolorze, roślinie wyprawiana, wołowa. Warto zwrócić uwagę na przeszycie w otworze służącym do przewleczenia pasa.

Niżej prezentuję powojennej produkcji Haltestück'i.
Z lewej produkt jugosłowiański dla tamtejszej armii, podobny do niemieckiego pierwowzoru solidnością i użytymi komponentami ale pozbawiony szwu w okolicy otworu na pas. Z prawej kopia z przed około 10 lat kupiona w Niemczech wraz z replika pasa. Wykonana bardzo solidnie, zdecydowania lepiej od współcześnie dostępnych produktów. Sztywnik bardzo solidny, niestety skóra z moletowaniem i brak szwu w okolicy otworu na pas należy uznać za mankamenty w odwzorowaniu oryginału.

Na koniec zostawiałem analizę współcześnie dostępnych np.: w sklepach dla rekonstruktorów czy serwisach aukcyjnych Haltestück'ów.
Na poniższej fotografii widzimy porównanie kompletnych Haltestück'ów repliki oraz oryginału. Przedstawiałem również porównanie sztywników. Dobrze widać różnice wymiarowe i w wykończeniu. Blacha współczesnego sztywnika jest zdecydowani cieńsza a knopik umiejscowiony w innym miejscu w stosunku do oryginału.

Co zrobić w takiej sytuacji?
Proponuję wymienić skórę na kopi Haltestück'a na nową i właściwie ją zszyć. Szlufka ma szerokość 11 mm, skórkę należy uformować do kształtu blaszki sztywnika, powinna być dość ciasto zaszyta i opinać blaszkę. Nie używamy kleju.
Dla bardziej zdeterminowanych polecam wykonanie elemntu sztywnika od podstaw. W razie potrzeby mogę udostępnić rysunek z dokładnie zwymiarowanycm elementem.

Oto efekt kilku minut pracy (z prawej) i materiał wyjściowy.

Kabury - TT 33 (ZSRR)

Kabura kierzowa produkcji radzieckiej do pistoletu TT.
Korpus wykonano z brązowej kierzy. Brzegi obszyto cienką skórką. Paski, kieszeń na magazynek, zaczepy wyciora, etc. wykonano z jasnej, roślinne wyprawianej skóry wołowej. Knopik zamykający mosiężny na stalowej podkładce. Wycior mosiężny sygnowany gwiazdą. Od wewnętrznej strony na klapie zamykającej widoczne białe pieczecie - sygnatury.
Warto zwrócić uwagę na zakończenie (dno) kabury, wykonane inaczej niż w kaburach powojennych produkcji polskiej.

Replika wkładu do hełmu M38

Pierwsza poważna próba, jak widać udało się zachować charakterystyczny sposób szycia
i modelowania skóry jak w oryginale.

Ścieg wymaga dopracowanie, wiem o tym. Ten widoczny na zdjęciach wkład to prototyp na którym sprawdzałem różne rozwiązania technologiczne. Najważniejsze co chciałem osiągnąć
pracując nad tą konkretną sztuką to wypracowanie odpowiedniego wymodelowania skórzanego
czepka, bo to ważny etap w całym procesie. Istotne jest też wszycie obręczy i podwiniecie brzegu skóry. Ścieg w poprzek wkładu musi być ręczny i każdy z jego segmentów jest ręcznie zaciągany i wiązany. Dlatego repliki wkładów do hełmów M38 wykonane w technologii pierwowzoru są takie drogie - ich wykonanie wymaga czasu i ręcznej roboty. A w większości produkowanych współcześnie masowo replik robi się to inaczej, szyje maszynowo, bardzo często nie formuje wnętrza na kopycie.

Zamocowałem ten prototypowy wkład w jednym ze swoich hełmów. W sumie
jestem zadowolony. Nawet nie wypada porównywać tego co było w tym
hełmie wcześniej (mimo,że trochę zmodyfikowałem ten fabryczny
wynalazek) z tym co jest teraz.

Uszczelka do manierki

W sytuacji kiedy chcielibyśmy używać historycznej manierki i doprowadzimy jej butlę do stanu używalności może okazać się, iż wiekowa uszczelka nie spełnia swojej pierwotnej funkcji.
Wykonywanie kopii uszczelki ze środków podręcznych jak np. guma z dętki czy inna guma o technicznym przeznaczeniu może w przyszłości skutkować rozstrojem żołądka czy zatruciem lub choćby niemiłym zapachem po odkręceniu nakrętki.
Swoje repliki wykonałem z atestowanej gumy spożywczej na podstawie wymiarów nie używanej oryginalnej uszczelki ze swoich zbiorów. Oryginalna uszczelka (na zdjęciu powyżej z prawej) została wykonana z gumy w odcieniu ciemnego pomarańczu. Jednak obecnie nie znalazłem na rynku gumy w takim kolorze produkowanej do celów spożywczych. Pozwoliłem sobie zatem na małe odstępstwo kolorystyczne kosztem zdrowia osoby pijącej z manierki wyposażonej w taką uszczelkę.

Protoplasta w otoczeniu współczesnych kopii.

Repliki uszczelek w oryginalnych zakrętkach manierek niemieckich.

Celowniki PU i ZF 4 - porównanie

Oba celowniki maja podobne parametry techniczne i budowę. Radzicki celownik powstał wcześniej i można sądzić, iż był inspiracja dla konstruktorów ZF 4, podobnie jak układ gazowy z SWT 40 dla konstruktorów G 43.
Na zamieszczonych niżej zdjęciach postaram się przedstawić podobieństwa i różnice miedzy obiema konstrukcjami.

Celownik niemiecki (ten na górze)jest krótszy od radzieckiego. Średnica okularu i obiektywu są takie same. Natomiast w celowniku radzieckim średnica obiektywu jest mniejsza, niż okularu. Średnica tubusu w miejscu okularu jest w obu konstrukcjach jednakowa. Krzyż celowniczy jest w obu celownikach podobny, to tzw. krzyż nr 1 z katalogu Zeissa. Siatka celownicza zbudowana jest w nim z trzech kresek. Posiada centralnie umieszczoną linię pionową, której górna cześć kończy się w okolicy środka pola widzenia, zakończoną grotem. W linii poziomej na wysokości grotu umieszczano dwie kreski. Kształt grotu w obu celownikach jest inny w radzieckim ostro zakończony a niemieckim dość tępo. Linie tworzące siatkę celowniczą są stosunkowo grube co powoduje, że na większych dystansach mogą zakrywać cel.